ریزش مو یکی از معضلات اصلی و تاثیر گذار در زیبایی و اعتماد به نفس در بین خانم‌ها و آقایان است. که معمولا در سنین بالای 30 سال رخ می‌دهید و در آقایان بسیار پررنگ‌تر است .
ریزش موها طبق الگوهایی خاص رخ می‌دهد که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.
منظور از الگوی ریزش مو چیست؟
الگوی ریزش مو به مدل‌های مختلف از دست دادن و ریزش موها گفته می‌شود که بنا به دلایل ژنتیکی، محیطی، بیماری، اختلالات روانی و … رخ می‌دهند.
انواع الگوهای ریزش مو
الگوهای ریزش مو طبق الگوهایی خاصی پیش می‌روند که شناخت آن‌ها در انتخاب نوع درمان و نوع کاشت مو می‌تواند تاثیر داشته باشد.
• ریزش موی سکه‌ای یا آره آتا (Areata Alopecia)
ریزش موی آره‌آتا یا طاسی آره‌آتا نوعی از الگوی ریزش مو است که یک بیماری خود ایمنی نیز محسوب می‌شود. در این الگو ریزش سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. و موها به صورت تکه‌ای یا سکه‌ای در تمام قسمت‌های پوست سر، ریش یا حتی مژه می‌ریزند.
این الگوی ریزش مو معمولا به دلایلی مانند استرس در خانم‌ها و آقایان رخ می‌دهد.
ریزش موها در الگوی ریزش مو سکه‌ای ممکن است طی یک بازه زمانی چند روزه تا چند هفته‌ای اتفاق بیفتد و با علائمی مانند سوزش و خارش قبل از ریزش موها همراه باشد.
توجه داشته باشید که در این نوع الگوی ریزش فولیکول موها از بین نمی‌روند، بلکه دچار مشکلاتی مانند التهاب می‌شوند و اگر التهاب برطرف شود موها دوباره رشد می‌کنند.
معمولا افرادی که به ریزش مو سکه‌ای مبتلا می‌شوند خود به خود بهبود می‌باند.
• ریزش موی تلوژن (telogen effluvium)
ریزش موی تلوژن (telogen effluvium) نوعی الگوی ریزش مو است که در آن موها به صورت پراکنده می‌ریزند. علت نام‌گذاری این نوع ریزش مو این است که موها وارد فاز استراحت در چرخه رشد مو (تلوژن) می‌شوند.
این نوع از ریزش مو به دلایلی مانند استرس، استفاده از برخی داروها، اختلال در غدد آندوکرین، زایمان در خانم‌ها، عفونت شدید، تب بالا، برخی از بیماری مزمن شدید مثل لوپوس و ایدز، بعد از عمل‌های جراحی، کمبود آهن، خونریزی شدید، هایپرتیروئیدی و هایپوتیروئیدی، سوء تغذیه و… رخ می‌دهد.
ریزش مو تلوژن ممکن است 3 تا 4 ماه پس از عامل ایجاد کننده نمایان شود.
توجه داشته باشید که منظور از مصرف داروهای تاثیرگذار بر الگوی ریزش مو تلوژن داروهایی مانند ایزوترتینوئین، داروهای ضد انعقاد مانند هپارین و وارفارین، داروهای ضد تیروئید مثل: متی مازول و پروپیل تیواوراسیل، داروهای ضد صرع مانند: والپروات سدیم، فنی توئین و کاربامازپین، پروپرانولول، فلزات سنگین و… می‌باشد.
• ریزش موی ارثی یا آندروژنیک (Androgenic Alopecia)
ریزش موی ارثی یا آندروژنیک رایج‌ترین نوع الگوی ریزش مو در بین آقایان و خانم‌هایی است که با فولیکول‌های موی ارثی متولد شده‌اند.
در واقع در این نوع الگوی ریزش مو با افزایش فعالیت آندروژن‌ها و در نتیجه غالب شدن آن‌ها در میان هورمون‌هایی که مکانیـسم تنظیـم بیولوژیکی سیکل مو را تعدیل می‌کنند به وقوع می‌پیوندد.
توجه داشته باشید که روند ریزش موی ارثی یا آندروژنیک در آقایان به صورت پس‌روی خط رویش مو از ناحیه فرونتوپریتال و به صورت دو طرفه شروع و مرور زمان کم پشتی از ناحیه ورتکس نیز اضافه می‌شود.
این روند در خانم‌ها با کم شدن پراکنده نواحی فرونتال و پاریتال همراه با باقی ماندن خط رویش موی فرونتال بسیار شایع است.
نشانه‌های این نوع ریزش مو ممکن است در دوران نوجوانی و بلوغ در خانم‌ها و آقایان دیده شود اما معمولا پیشرفت آن با افزایش سن نمایان می‌شود. به گونه‌ای که در خانم‌ها در دوران یائسگی و در آقایان با نزدیک شدن به سن 50 سالگی اتفاق می‌‌افتد.
• ریزش موی آناژن (anagen effluvium)
ریزش موی آناژن نوعی از ریزش موی برگشت پذیر است که ریشه ژنتیکی ندارد و در آن موها در همان فاز آناژن (فاز رشد) چرخه رشدشان از بین می‌روند.
این نوع ریزش مو به دلیل عواملی مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی، مسمومیت با تالیوم با آسیب سلول‌های ماتریکس، بیماری‌های خود ایمنی، عفونت‌های قارچی و… ایجاد می‌شوند.
توه داشته باشید که این نوع ریزش مو فقط محدود به موهای سر نیست و شامل موهای ابرو، مژه، ریش و بدن نیز می‌شود.
با این که شدت ریزش موی آناژن زیاد است اما رشد عادی آن‌ها پس از مدتی و با مراجعه به پزشک از سر گرفته می‌شود. پس جای هیچ گونه نگرانی ندارد.
• ریزش موی تریکوتیلومانیا (trichotillomania)
تریکوتیلومانیا نوعی از الگوی ریزش مو است که به آن کندن وسواسی مو نیز گفته می‌شود.
در واقع تریکوتیلومانیا نوعی بیماری روانی است که مبتلایان به آن بیشتر در دوران بلوغ و نوجوانی و بین سنین 9 تا 13 سال به این اختلال دچار می‌شوند
این اختلال در کودکان نسبت به بزرگسالان و در خانم‌ها نسبت به آقایان شایع‌تر است.
از علائم تریکوتیلومانیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
_ مقاومت افراد مبتلا در برابر عادت قطع کندن مو
_ احساس خوشایند و آرامش بیمار درهنگام کندن مو
_ گازگرفتن، جویدن یا خوردن موهای کشیده شده یا کنده شده با دندان
_ عدم کنترل بر این رفتار روانی و ناخودآگاه و موفقیت‌آمیز نبودن تلاش‌ها برای توقف آن.
_ خارش یا سوزش منطقه‌ای که موهای آن کنده شده است.
_ انجام رفتارهای تکرار شونده‌ای مثل پیچیدن مو دور انگشت و احساس نیاز به آن و…
عوامل کلی اثرگذار در ریزش موی مردان و زنان
به طور کلی دلایل بسیاری برای ریزش مو در زنان و مردان وجود دارد که برخی از آن‌ها جبران پذبر و برخی دیگر جبران ناپذیر هستند و نیاز به درمان‌هایی مانند کاشت مو دارند.
برخی از رایج‌ترین عوامل تاثیرگذار در ریزش مو شامل اختلالات هورمونی، منوپوز (یائسگی)، اختلالات تیروئید، اضطراب و استرس، رژیم‌های غیر استاندارد و کاهش وزن شدید، کم خونی حاصل از فقر آهن، بیماری لوپوس، افزایش سن، استفاده نادرست و بیش از حد از سشوار و ابزارهای حرارتی، مصرف سیگار و الکل، عفونت، بیماری، کمبود پروتئین و مواد مغذی و بسیاری موارد دیگر می‌شود که باید توسط خود شخص با مراقبت از وقوع آن‌ها پیشگیری شود یا اینکه در صورت نیاز توسط پزشک متخصص بررسی شوند.
جمع‌بندی
به طور کلی الگوهای ریزش مو به از دست دادن و ریزش موها در زنان و مردان گفته می‌شود که انواع مختلفی دارد و شامل ریزش موی سکه‌ای یا آره آتا (Areata Alopecia)، ریزش موی آناژن (anagen effluvium)، ریزش موی ارثی یا آندروژنیک (Androgenic Alopecia)، ریزش موی آناژن (anagen effluvium)، ریزش موی تریکوتیلومانیا (trichotillomania) و… می‌شوند.
